Iedereen verveelt zich weleens op het werk. Dat is niet erg. Wanneer het vaak en langdurig voorkomt, is er iets mis. Er kan dan sprake zijn van een bore-out. Marella Put, psycholoog bij Deviaa, vertelt wat een bore-out is, hoe je het kunt herkennen en wat je eraan kunt doen.
‘Een bore-out is een staat van verveling en ontevredenheid’, vertelt Marella. ‘Iemand ervaart weinig positieve spanning, als gevolg van een werkomgeving die weinig stimulerend is. Bij een burn-out, de tegenhanger van een bore-out, wordt er te veel van iemand gevraagd. Bij een bore-out te weinig.’
Eisen en bronnen
Een bore-out is het gevolg van het ontbreken van positieve stress, stelt Marella. ‘Iedereen heeft een zekere mate van stress nodig om te presteren. Het zorgt ervoor dat je in een positieve flow komt. Als er te veel stress is en onvoldoende ontspanning, dan is dat schadelijk. Ons lichaam moet de tijd krijgen om te herstellen van stress. Maar het ontbreken van stress is misschien wel net zo schadelijk. In je werk heb je de zogenoemde eisen en bronnen. Werken mag jou iets kosten en een beroep op jou doen. Maar je moet ook bronnen hebben: dat je autonomie krijgt, dat je iets te zeggen hebt over je taken en het inrichten ervan, dat je feedback van collega’s krijgt en een stukje coaching binnen het bedrijf. Daarnaast heb je ook persoonlijke bronnen: denk aan veerkracht, zelfvertrouwen of optimisme. Die bronnen en eisen moeten in balans zijn. Dat is voor iedereen anders. De een heeft meer behoefte aan autonomie dan de ander. Hoe langer je ergens werkt, hoe sterker die behoefte wordt. Bij een burn-out zijn er veel eisen, maar weinig bronnen. Het kost je meer dan dat er steun is. Bij een bore-out zijn er van beide te weinig. Dat zorgt voor minder motivatie en energie. Er is niet genoeg wat je uitdaagt waardoor je je gaat vervelen. Als eisen en bronnen in balans zijn, krijg je, zoals we dat noemen, work engagement. Dan geniet je van je werk. Dat zorgt voor goede prestaties en voldoening.’
Herkennen
Hoe herken je een bore-out? Marella: ‘Concentratieproblemen is een van de gevolgen. Je kunt moeilijk je aandacht bij je werk houden. Je denkt aan andere dingen en gaat dagdromen. Daarnaast is er een vervormd tijdsbesef; de dag gaat traag. Ook ga je je tijd opvullen met privézaken zoals social media of het maken van een boodschappenlijstje. Je voelt je gefrustreerd, lusteloos en verveeld. Als je thuiskomt, heb je niet dat voldane gevoel van een productieve, fijne werkdag. Als dat lange tijd aanhoudt, krijg je last van de bekende stresssymptomen. Een bore-out doet bovendien iets met je zelfvertrouwen en het maakt je somber. Een werkgever kan een mogelijke bore-out ook herkennen bij zijn personeel. Een signaal is bijvoorbeeld dat iemand heel toegewijd overkomt, maar dat de ideeën die hij inbrengt niet van de grond komen. Of iemand is veel langer bezig met taken dan noodzakelijk. Of je werknemer geeft aan dat hij meer of moeilijkere taken wil, of een opleiding wil volgen. Dan is het zaak om daarover in gesprek te gaan en dat niet te negeren. Andere signalen zijn dat een werknemer steeds minder betrokken is op het bedrijf en dat de drempel om zich ziek te melden lager wordt.’
Oplossing
Zowel de werknemer als de werkgever kunnen een bore-out proberen te voorkomen. ‘Als werknemer kun je zelf assertief zijn. Onderzoek wat je kwaliteiten zijn (en je valkuilen) en waarin je jezelf wilt ontwikkelen. Kijk of er binnen het bedrijf mogelijkheden voor zijn. Een nieuwe baan zoeken is lang niet altijd nodig. Wees ook proactief: neem zelf initiatief om de werkdruk toe te laten nemen. Daarnaast: wat kun je zelf doen om je werk leuker te maken? Dat noemen we playful work design. Dat kan bijvoorbeeld competitie zijn: vandaag heb je 20 mails in een uur weggewerkt, morgen is je doel 25. Ga ook in gesprek als je de uitdaging in je werk mist. Dat vraagt van de werkgever om een veilige sfeer te creëren. Voelen je werknemers zich gehoord? Worden ze gestimuleerd? En als een werknemer groeit in autonomie, is daar dan ruimte voor? Bespreek ook eens per zes weken hoe de werkdruk is. Motiveer ze om een opleiding te doen. Leg niet alle ideeën van je werknemers terzijde, want dan maak je ze uiteindelijk passief. En tot slot: is het duidelijk wat er van de werknemer wordt verwacht? Zeker bij nieuwe functies is rolverdeling belangrijk, zodat ook daarin geen passieve houding ontstaat.’
Een bore-out is niet alleen een probleem van de werknemer’, sluit Marella af. ‘Je kunt niet uitsluitend zeggen: deze werknemer stelt te weinig doelen en heeft geen ambities. Het is een wisselwerking van factoren bij een werknemer én bij de organisatie. Het goede nieuws is: een bore-out is makkelijker op te lossen dan een burn-out.’